08.11.2012 8:02

Rodzina zastępcza to misja

Rodzina zastępcza to taka rodzina, która zapewnia opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej, które z powodu przeszkód natury prawnej (rodzice nie zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej) nie mogą być przysposobione. Rodzina zastępcza może być ustanowiona także dla dziecka, które mogłoby zostać adoptowane (nie ma przeszkód natury prawnej), ale z różnych przyczyn nie udaje się znaleźć dla niego rodziny adopcyjnej. W wypełnianiu swoich funkcji rodzina zastępcza kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw.

Tyle definicja. Nie zawsze jest jednak różowo, jak wiemy z ostatnio komentowanego przez media przypadku rodziny zastępczej, która okazała się być rodziną przestępczą. W jej przypadku popełniono wiele podstawowych obowiązków na różnych szczeblach. Nagłośnienie tej sprawy powinno zwrócić uwagę na wszystkie za i przeciw jeśli chodzi o powierzenie rodzinie zastępczej pieczy nad dzieckiem, niezależnie, do jakiego typu rodziny zastępczej ma ono trafić.

Na początku tego roku weszły w życie nowe przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zmieniono w niej m.in. rodzaje rodzin zastępczych. I tak od wejścia w życie ustawy są to rodziny: spokrewniona; niespokrewniona - zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna; niespokrewniona niezawodowa. Funkcje rodzin zastępczych spokrewnionych mogą pełnić jedynie osoby: babcie, dziadkowie i rodzeństwo dziecka, czyli członkowie rodziny, na których zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ciąży obowiązek alimentacyjny.

Ustawa zakłada, że nawet, gdy zawodowa rodzina zastępcza nie będzie zajmowała się dziećmi wymagającymi szczególnej troski, to i tak powinna być otwarta na własny rozwój oraz doskonalenie kwalifikacji. Rodzina zastępcza ma prawo wyboru: czy zostać rodziną zawodową czy niezawodową. Możliwe będzie także przekształcenie niezawodowej rodziny zastępczej w zawodową. Warunki sprawowania pieczy zastępczej określa kontrakt zawierany z samorządem na okres przynajmniej 4 lat. Podobnie jak w przypadku rodzin zastępczych zawodowych, liczba dzieci w rodzinie niezawodowej nie powinna być większa niż troje.

W tej chwili w Świnoujściu funkcjonują 4 zawodowe rodziny zastępcze. Jedna pełni funkcję pogotowia rodzinnego, 2 rodziny zastępcze zawodowe są rodzinami wielodzietnymi, kolejna stanowi rodzinę specjalistyczną. Rodzina pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego przyjmuje dzieci interwencyjne, na krótki okres, do czasu unormowania sytuacji prawnej i życiowej dziecka. Zgodnie z nowymi przepisami, kiedy nie jest jeszcze unormowana sytuacja dziecka może ono przebywać w rodzinie zastępczej 8 miesięcy. Są to zazwyczaj dzieci pozostawione przez matki w szpitalu zaraz po porodzie lub dzieci, których sytuacja w danym momencie jest zagrożona np. po interwencji policji w rodzinie biologicznej dziecka. W rodzinach specjalistycznych umieszczane są dzieci niepełnosprawne wymagające specjalnej opieki. Rodziny otrzymują pomoc finansową na każde umieszczonej w niej dziecko. Fundusze te są przeznaczone na pokrycie kosztów jego utrzymania. W Świnoujściu, przypadku rodziny zawodowej, jest to 1 tys. zł miesięcznie na dziecko, chyba, że dziecko posiada swój dochód w postaci alimentów, renty rodzinnej. Wówczas kwota tysiąca złotych pomniejszana jest o 50 % dochodu dziecka. Oprócz tego rodziny te są zatrudnione na umowę zlecenie. Na dziecko niepełnosprawne w rodzinie zastępczej zawodowej jest dodatek w wysokości 200 zł miesięcznie.

Jak mówią pracownicy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, tak jak w każdej rodzinie tak i w rodzinach zastępczych pojawiają się kłopoty, szczególnie że przebywają w nich dzieci z różnych środowisk, dzieci z którymi na co dzień nie jest łatwo. Dlatego też ich opiekunowie i dzieci mogą korzystać z pomocy psychologicznej, a także prawnej.