23.01.2013 16:43

O wydmach nadmorskich, środowisku i działalności człowieka

Dwudniowe warsztaty naukowo-praktyczne

(Międzyzdroje) Przez dwa dni (20-21 bm.) w oparciu o Ośrodek Wypoczynkowy „Stilo” i Stację Morską Uniwersytetu Szczecińskiego w Międzyzdrojach trwały otwarte warsztaty zorganizowane w w ramach projektu FoMoBi (Foredune Morphodynamiccs Biodiversity) przez Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Szczecińskiego. Temat spotkania naukowców, nauczycieli, przewodników, pracowników Urzędu Morskiego, leśników i samorządowców brzmi „Ochrona, walory i użytkowanie wydm nadmorskich. Praktyczne wykorzystanie wiedzy o środowisku wydm przednich”.

W warsztatach, którymi kierował dr. Tomasz A. Łabuz uczestniczyło 40 osób. Wydział Nauk o Ziemi US chcąc poszerzyć wiedzę z zakresu rozwoju brzegu morskiego od 2011 r prowadzi projekt badawczy pt. „ Rozmieszczenie i morfodynamika środowiska wydm przednich i fluktuacje roślinności – bioróżnorodne siedlisko polskiego wybrzeża” . Jednym z celów tego projektu jest rozpropagowanie wiedzy o dynamice , zagrożeniach i skutkach zmian wydm przednich, jak również przygotowanie wytycznych do podjęcia działań ochronnych lub odtworzeniowych siedlisk na obszarach już ich pozbawionych.

Pierwszego dnia warsztatów podczas wykładów i dyskusji poruszano szereg tematów związanych z walorami przyrodniczymi wydm, działalnością człowieka i turystyką na tego typu terenie, strefą Natura 2000 i planami zarządzania strefą brzegową, aspektami prawnymi ochrony wydm i zagadnieniami konfliktowymi związanymi z ich zagospodarowaniem. Między innymi jako przykład nieprzemyślanych inwestycji podano świnoujska promenadę na szarej wydmie. Zdaniem naukowców tego typu lekkie konstrukcje powinny być montowane jedynie na granicy drzew, czyli na następnym w głąb lądu pasie wydm lub jak to robią Niemcy u podnóża pasa wydm. Inwestycja w Świnoujściu jest bowiem narażona na systematyczne zasypywanie piaskiem i wymagać będzie nieustannej pracy porządkowej związanej z jej utrzymaniem.

W jednym z wykładów zwrócono także uwagę na użytki ekologiczne. Są nimi zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Dotyczy to właśnie wydm. Gminy mogą tworzyć tzw. użytki ekologiczne – cenne obszary uwzględniane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i uwidaczniane w ewidencjach gruntów. Uchwała taka wymaga uzgodnienia z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska. Na naszym terenie dotyczy to wydm Przytorskich i wydm na Warszowie. Użytek ma zostać powołany w celu ochrony cennej plaży i wybrzeża wydmowego jako wartościowych elementów krajobrazowych i siedlisk cennych gatunków roślin. Zwrócono przy tym uwagę na fakt wyraźnego rozgraniczenie, iż obszary lądowe podlegają jurysdykcji regionalnych dyrektorów ochrony środowiska, a obszary morskie dyrektorom urzędów morskich.

Jednym z prezentowanych tematów były również opinie turystów o wybrzeżu w badaniach ankietowych przeprowadzonych na próbie 150 osób. Wykład na ten temat wygłosiła świeżo upieczona absolwentka Wydziału Nauk o Ziemi US mgr Malwina Kalicińska. Z badań wynikało m.in., że wypoczywający preferują wybrzeża z nieliczną infrastrukturą i tradycyjną zabudową (47%) . Natomiast intensywną infrastrukturę wypoczynkową z licznymi atrakcjami wsparło 34% ankietowanych, a naturalne, niezagospodarowane wybrzeże preferuje 19%. Ankietowani w 83 % za najbardziej atrakcyjne typy wybrzeży uznali te o wysokich walorach przyrodniczych, gdzie zabudowy przy plaży jest mało oraz panuje cisza i spokój. Niejako na podsumowanie wykład na temat rozwoju turystyki i związanych z tym zagadnień konfliktowych wygłosił dr. T. A. Łabuz. Interesujące było w nim m.in. modelowe kształtowanie rozwoju turystyki masowej opracowane na podstawie wieloletnich badań. Wynika z niego, że pierwszy etap to odkrycie miejscowości przez rynek, inwestorów, media i turystów. Drugi to rozwój zabudowy i napływ turystów. Trzeci – masowe przyjazdy,nowe inwestycje, obniżenie standardu, spowszednienie. I ostatni etap modelu to przeludnienie w takiej miejscowości, niski standard, zanieczyszczone środowisko i towarzyszący temu odpływ turystów . Jak mówił dr. Łabuz przykład ostatniego etapu w Polsce póki co nie występuje. Aby zapobiec takiemu nieszczęściu trzeba zdaniem naukowca powstrzymać budowę nowych zejść na plażę odpowiednio zagospodarowując i zabezpieczając istniejące. Rozsądniej też należy wydawać decyzje budowlane w pasie technicznym brzegu. Wydawać środki finansowe proporcjonalnie na przyrodę i infrastrukturę, a sezonowa infrastrukturę na plaży należy odsunąć od wydm. Ponadto systematycznie należy prowadzić edukację i wychowanie turystów. Warsztaty zakończyła w piątek 21 września wycieczka terenowa.

KMN