23.01.2013 15:38

KARSIBORSKIE PROMY

Świnoujski skansen Gdyby pokazać komuś zdjęcia przystani przeprawy karsiborskiej, wykonane pod koniec lat 70-tych ubiegłego wieku, to poza kilkunastokrotnie większą liczbą samochodów w kolejce i różnorodnością ich marek nie stwierdziłby zasadniczych różnic. Nawet „zabytkowe” bramki blokujące wjazd wciąż są te same. Przy otwieraniu, ich długie, pozbawione zabezpieczeń skrzydła są wciąż groźne dla zbyt szybkich samochodów. Bramki pomalowane w narodowe barwy, zamykane na wykrzywiony skobel, obsługiwane przez kolorowo ubranych cumowników, budzą zrozumiałe zainteresowanie turystów. W mieście, na byle posesji zdalnie sterowane szlabany, a tu proszę, jak przed wojną. Tą pierwszą, tą światową.

Podobnie jak szlabany, tak w tym miejscu zdaniem naszych samorządowców, zbyteczne są stacjonarne toalety, w tym te dla osób niepełnosprawnych czy też miejsca do obsługi niemowląt i małych dzieci. Sprawę miały załatwić przenośne ubikacje, tyle tylko, że rzadko kto może wytrzymać więcej jak minutę w stojącym w pełnym słońcu plastikowym, szczelnym pudełku. Szkoła przetrwania - zbyt trudna nawet dla wytrawnych globtroterów. Stąd, tak jak za komuny - „zaminowane” obrzeża przydrożnego lasu. No może teraz bardziej, bo ilość zmotoryzowanych turystów wzrosła wielokrotnie. Tak oto najbogatsze w regionie miasto wita swoich gości w drugim dziesięcioleciu XXI wieku.

Podobnie promy. Stare, wysłużone, z powodu braku pieniędzy remontowane nie dla przywrócenia pierwotnej wartości eksploatacyjnej, a jedynie dla spełnienia podstawowych wymogów związanych z odnowieniem klasy. Niezależnie od zużycia fizycznego mamy do czynienia z zużyciem ekonomicznym, związanym z przestarzałą charakterystyką techniczno- ekonomiczną jednostek. Projekt modernizacji promów powstał w 1998 roku. Już wówczas dostrzeżono potrzebę zmian mającą na celu zwiększenie przepustowości przeprawy. Wymiana napędu, ramp wjazdowych, przebudowa części nadwodnej tak aby uzyskać na pokładzie głównym dodatkowy pas ruchu, to tylko niektóre elementy tego projektu. W świnoujskim ratuszu wypracowanie decyzji o powróceniu do koncepcji sprzed lat zajęło aż 14 lat. Jesienią tego roku pierwszy z Karsiborów zostanie poddany wymianie napędu głównego. Na inne rzeczy niestety zabrakło pieniędzy.

Promocja tunelu przez dyskredytację promów

Koniec kadencji obecnych samorządowych władz miasta zbiegnie się z jubileuszem 37-lecia przeprawy karsiborskiej i prawdopodobnie 50-leciem walki o tunel. Czy najbliższe lata będą kolejnymi, w których postępująca degradacja przeprawy, zakłócana coraz częściej nieprzewidzianymi przestojami powodowanymi różnego rodzaju niesprawnościami promów, będzie służyć promocji tunelu? Oczywiście można nadal w tym celu wykorzystywać tę jakże prymitywną metodę i gdy tylko jakiś prom ma problemy, to wzorem zdarzenia z 31 marca br. ściągać na przeprawę głodnych sensacji dziennikarzy prasy, radia i telewizji. Można, tyle tylko że od medialnego szumu promy nie staną się mniej awaryjne, a jeśli przez tyle lat metoda ta okazała się być nieskuteczną w załatwieniu pieniędzy na tunel, to jej stosowanie moim zdaniem absolutnie nie leży w interesie miasta. Na pewno działając bardziej odpowiedzialnie należałoby przeciwdziałać pogarszaniu się stanu technicznego promów. Poprzez remonty i modernizacje przywracać ich utraconą sprawność eksploatacyjną i modyfikować system komunikacyjny w obrębie przystani. Nicnierobienie w sprawie utrzymania odpowiedniego do potrzeb i oczekiwań standardu przepraw jest dziś różnie odbierane. Wcale nie jednostkowymi są opinie, że brak zainteresowania samorządowców przeprawą jest działaniem w pełni świadomym, prowadzonym z rozmysłem, prowadzonym wbrew interesom mieszkańców.

Zgadzam się z tym, że z politycznego punktu widzenia przeciwstawianie projektu tunelu istniejącym promom jest opłacalne, kilkakrotnie (cztery razy) zaowocowało zwycięstwem w wyborach samorządowych. Jednak faktem jest, że choć wszystkie partie polityczne, a szczególnie opozycyjne, obiecują wsparcie dla budowy tunelu, to nikt z najważniejszych w kraju decydentów nie myśli o tym projekcie na poważnie. Naprawdę. Obawiam się, że Świnoujście na stałą przeprawę może jeszcze czekać długo. Bardzo długo. Tunel jest wciąż wirtualny, a miasto jakoś musi funkcjonować. Na świecie panuje kryzys finansowy, w kraju mamy ogromne zaniedbania i problemy z budową autostrad i dróg szybkiego ruchu, infrastruktura kolejowa jest na poziomie Bangladeszu. Pociągi jeżdżą o 50% wolniej niż w czasach PRL-u. Śródlądowe drogi wodne prawie że nie istnieją. Do tego trzeba dodać treści zawarte w strategii rozwoju kraju, a odnoszące się do przeciwdziałania pogłębianiu się dysproporcji w poziomie rozwoju poszczególnych województw, tak by uniknąć marginalizacji najsłabiej rozwijających się regionów. Trzeba mieć świadomość, że politycy ze wszystkich województw na co dzień starają się przekonywać decydentów o największej wartości swoich projektów. Z kolei samorządowcy, w tym ci z zachodniopomorskiego, konkurują między sobą. Jednak budżet państwa jest tylko jeden i ma ściśle określony wymiar. Stąd wiele słusznych projektów i tak powędruje do zamrażarki.

Szkodliwe wsparcie

Większość świnoujścian jest zdecydowanie za stałą przeprawą. Poparcie z zewnątrz dla tego projektu jest jak najbardziej potrzebne. Jednak sposób pozyskiwania tego poparcia przez naszych samorządowców budzi czasami zdziwienie. Potrzeby regionu, czy Szczecina są ogromne. To fakt. Nie powinno to jednak oznaczać popierania przez świnoujścian bardzo drogich inwestycji, które naszemu miastu mogą zaszkodzić. Przykładem jest chociażby wspieranie polityków PiS i SLD żądających przyspieszenia realizacji poszerzenia w dnie i pogłębienia 70 kilometrowego toru wodnego do Szczecina z obecnych 10,5 do 12,5 m, przez co świnoujski port straci resztkę swojej konkurencyjności. Porty w Szczecinie i Świnoujściu są zarządzane przez spółkę Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA. Duże statki były i są obsługiwane właśnie przez leżący bezpośrednio nad morzem świnoujski port. Taki podział jest jak najbardziej naturalny i słuszny z wielu względów. Pogłębienie toru służyć by miało więc wyłącznie zaspokojeniu ambicji grona szczecińskich polityków. W ostatnich kilku latach do Szczecina wchodziło rocznie 14 do 18 statków o zanurzeniu przekraczającym 9 metrów. Dość powiedzieć, że terminal kontenerowy w Szczecinie to porażka. Statek traci 8 godzin na pokonanie tej trasy w obie strony. W tym czasie dotrze do Gdyni i Gdańska. Nie ma się co dziwić, że wśród morskich operatorów jest bardzo nikłe zainteresowanie „morskim” portem znad Odry.

Środki przyznawane regionom, czy gminom są ograniczone. Jeśli zostanie zrealizowany jeden duży projekt, na drugi zgoda może być więcej niż wątpliwa. W niezobowiązujących rozmowach z osobami z kręgów władz nie tylko wojewódzkich często można usłyszeć, że Świnoujście dostało już gazoport, więc czego jeszcze chce. Trudno nie zgodzić się z tym argumentem. Koszt portu zewnętrznego i terminalu LNG zamknie się kwotą około 3 miliardów złotych. Do tego wciąż pozostają w pamięci nieodpowiedzialne wypowiedzi naszych samorządowców o setkach miejsc pracy, o wielkich pieniądzach, idących w dziesiątki milionów złotych rocznie (50-60 mln zł), które corocznie miały w postaci podatków wpływać ze spółki Polskie LNG do kasy miasta. Wiele osób spoza Świnoujścia naprawdę w to uwierzyło. Świnoujście jawi się im jako niezwykle bogata wyspa pośród oceanu biedy, absolutnie nie potrzebująca pomocy z budżetu centralnego. Obawiam się , że między innymi i z tego powodu gazoport przez wiele długich lat będzie się nam odbijał czkawką.

Konkurs na koncepcję

Tunel tunelem, ale miasto jakoś żyć musi, stąd konieczność poważnego podejścia samorządowców do problemów przepraw promowych. Problemy z komunikacją międzybrzegową mogą dość szybko spowodować spadek zainteresowania turystów i wczasowiczów naszym miastem. Wbrew wypowiedziom niektórych niedoinformowanych lokalnych „polityków” uważam, że zbudowanie dwóch dużych promów zabierających jednocześnie około 90 samochodów osobowych, wyposażonych w nowoczesny napęd spalinowo-elektryczny i pędniki azymutalne, przy jednoczesnym wprowadzeniu koniecznych zmian w lądowym systemie zabezpieczenia za i wyładunku promów, pozwoli na zwiększenie efektywności przeprawy co najmniej o 30%. Wystarczy przy tym skorzystać z doświadczeń wyspiarskich miast skandynawskich. Dodatkowo należałoby odpowiednio wcześniej ogłosić konkurs dla studentów studiujących na kierunkach związanych z projektowaniem węzłów komunikacyjnych i organizacją transportu i tą drogą, za stosunkowo niewielkie pieniądze (nagroda Prezydenta Miasta) uzyskać kilkanaście a może i więcej interesujących koncepcji rozwiązania problemu (!).Oczywiście nie każdy musi się ze mną zgadzać, ale najwyższa już pora, by zacząć na ten temat dyskutować. Zrealizowanie przedstawionej wyżej koncepcji też będzie kosztowało niemało - 110 milionów złotych lub nieco więcej, ale czy mamy wybór?

Utyskiwanie na żeglugę promową, a z drugiej strony stałe ograniczanie środków na paliwo i remonty oraz publiczne modły w intencji tunelu odprawiane przez polityków różnych opcji na pewno nie spowodują , że z dnia na dzień znajdą się pieniądze na tunel, a rząd podejmie jedyną naszym zdaniem słuszną decyzję. Im szybciej nasi samorządowcy przyjmą to do wiadomości, tym dla miasta lepiej. Promy nie są, nigdy nie były i nie będą alternatywą dla stałej przeprawy międzybrzegowej. Tunel czy most otwierany wcześniej czy później na pewno zostanie zbudowany . Do tego czasu musimy mieć jednak efektywną przeprawę promową.

Andrzej Sokołowski