05.01.2010 9:52

Decydują rodzinne koneksje?

CMENTARNE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

Aż trudno w to uwierzyć, ale prowadzenie (administrowanie i zarządzanie) cmentarzy komunalnych położonych na terenie Świnoujścia (przy ul. Karsiborskiej i w Przytorze) odbywa się nadal w oparciu o umowę zawartą 1 grudnia 1991 r. pomiędzy Stanisławem Dąbrowskim, prezesem zarządu Spółki „HADES”, a ...prezydentem Miasta mgr Leszkiem Miłoszem i wiceprezydentem Miasta mgr inż Mieczysławem Kubiakiem. Umowa ta opiewała wtedy na kwotę 300 milionów starych złotych i obowiązywała na czas nieokreślony. Od tamtego czasu zmieniły się wielokrotnie władze Miasta, zmieniła się zdecydowanie wartość kwotowa za prace do wykonania, rozszerzył się teren obu cmentarzy komunalnych (a co za tym idzie zakres rzeczowy obowiązków), zmienił się prezes spółki „Hades”, co zaś najistotniejsze zmieniły się od 1997 r. przepisy, obligujące gminy do zawierania umów na czas oznaczony. W efekcie wprowadzenia w 2004 r ustawy o zamówieniach publicznych gmina winna też przeprowadzać przetargi na prowadzenie cmentarzy. Zawarta umowa pozostała jednak jakby z betonu i nie uległa zmianie. Podobnie jak i Edward Szczepaniak, kierownik Biura Prawnego Urzędu Miasta Świnoujście, rodzinnie powiązany ze spółką „Hades”.

Jak potwierdza Grażyna Melerska, zastępca naczelnika Wydziału Gospodarki Komunalnej i Środowiska Urzędu Miasta Świnoujście (WGKiŚ), Miasto nadal wiąże ze spółką „Hades” umowa na czas nieokreślony zawarta 1 grudnia 1991 roku, czyli 18 lat temu. Umowa której zapis § 8 pkt. 5 brzmi „Strony ustalają, że orientacyjna wartość prac do wykonania przez Zleceniobiorcę na 1992 r stanowić będzie kwotę 300.000.000 zł (trzysta milionów złotych)”(...). W tym samym paragrafie w pkt. 1 czytamy : „Szczegółowy zakres prac (kosztorys) wymienionych w § 6 na miesiąc grudzień stanowi załącznik nr 2 do umowy”. Tego zaś załącznika, który de facto określa zakres prac do wykonania na cmentarzach po prostu...nie ma!

- Szukaliśmy, ale nie udało nam się nigdzie trafić w aktach na ten dokument – mówi ze stoickim spokojem G. Melerska. Zatem jak urzędnicy sprawdzają szczegółowe wykonanie prac zgodnie z umową zanim wypłacą kilkaset tysięcy rocznie? Nasuwa to jednoznaczne podejrzenie o niegospodarność.

 Mijały lata

Do tej pierwotnej umowy przez długie lata podpisywano jedynie aneksy zmieniające wartość prac objętych umową na kolejne lata w oparciu o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w roku poprzednim. 11 lat później sporządzono także jednolity tekst przedmiotowej umowy. Jak nam powiedziała G. Melerska powstał on na podstawie uchwały ówczesnego Zarządu Miasta Świnoujścia w sprawie zatwierdzenia treści Aneksu Nr 4 z 28 lutego 2002 r wprowadzającego do postanowień umowy zmiany. Ów jednolity tekst różniący się w zapisach od pierwotnej umowy nie jest przez nikogo podpisany, a nawet parafowany,nie jest opieczętowany i również nie posiada żadnych załączników. Określa się w nim , że umowa obowiązuje od 1 grudnia 1991 r. na czas nieokreślony. Zawiera natomiast już zapis, że wartość prac ustala się w 2002 r na kwotę 265 tysięcy złotych, a wartość prac na 2003 r stanowić będzie kwota ustalona na rok 2002 powiększona o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych , ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Ujednolicony tekst zawiera m.in. także inny niż w pierwotnej umowie, całkiem nowy zapis § 8 pkt. 5 który brzmi następująco: „Zleceniobiorca zobowiązuje się do dokumentowania wydatkowanych kwot otrzymanych na podstawie niniejszej umowy w oparciu o załączone zestawienie comiesięcznych kosztów wykonywanych prac” . Tekst jednolity umowy z 2002 r. jak widać zawiera więc nowe brzmienia, których nie ma w pierwotnej umowie. Nowej umowy jednak nie podpisano.

Ostatni aneks obowiązujący od 1 stycznia 2009 r. nie ma nawet swojego numeru, ani daty, a wartość prac na cmentarzach ustalono netto w wysokości ponad 310 tysięcy złotych. Od strony prawnej akceptował ten aneks Edward Szczepaniak, kierownik Biura Prawnego Urzędu Miasta Świnoujście Podpisali go natomiast wiceprezes zarządu spółki „Hades” Stanisław Dąbrowski i zastępca prezydenta Leon Ryszard Kowalski. Wydane kilka dni później zarządzenie Nr 119/2009 Prezydenta Miasta Świnoujście z 17 lutego 2009 r. w sprawie ustalenia cen za korzystanie z Cmentarzy Komunalnych w Świnoujściu w 2009 roku potwierdziła swoim podpisem prezes zarządu Marzena Szczepaniak (synowa radcy prawnego Urzędu E. Szczepaniaka). Zmienił się więc zakres przedmiotu umowy i władze spółki „Hades”, ale umowa nadal obowiązywała ta sama. Każde nawet dziecko w Świnoujściu wie, że oba cmentarze rozszerzono znacznie o nowe tereny na pochówek przez co zwiększył się zakres wykonywanych prac przez Zleceniobiorcę, zajmującego się prowadzeniem cmentarzy. Umowy jednak nie zmieniono.

Co ciekawe § 5 zarówno pierwotnej umowy jak i ujednoliconego tekstu (z 2002 r.) brzmi identycznie , iż „Przekazanie cmentarzy komunalnych do prowadzenia przez Zleceniobiorcę nastąpi w formie protokołu zdawczo-odbiorczego sporządzonego wg stanu na dzień 30 listopada 1991 r. protokół przekazania stanowić będzie integralną część umowy (zał. Nr. 1)” . Tego załącznika też nie otrzymaliśmy ze świnoujskiego urzędu. Na jakiej wobec tego zasadzie przekazano kolejne cmentarne tereny i dlaczego nie zmieniono w związku z tym umowy?

Jest jedno proste i zasadnicze wytłumaczenie tego stanu niezmiennego od 18 lat, a szczególnie istotnego po zmianie przepisów w 1997 r. nakazujących wprowadzenie umów na czas oznaczony. Ano tej umowy nie zmieniono, gdyż wówczas należałoby zawrzeć nową umowę z wybranym w przetargu zleceniobiorcą.

Motanie

Dlaczego w związku z wytworzeniem się nowej sytuacji prawnej dotyczącej umowy z 1991 r nie dokonano żadnych zmian do tej umowy? - pytam Grażynę Melerską

- Nie, no są zmiany do umowy od 1991 r., zmiany głównie dotyczące cen. W 2002 r został też zmieniony zakres tej umowy dostosowany do rzeczywistości . Od 2002 roku były już tylko zmiany cen GUS-owskich- odpowiada zastępca naczelnika G. Melerska - A chyba w 2002 roku jest trochę zmieniona umowa. Od 2002, czy 2003 r zwiększył się też obszar cmentarza o parę hektarów i zgodnie z nowym aneksem z 2002 r, co roku powiększamy tylko kwotę o wskaźnik GUS-owski. Główna umowa nie zwiększyła się jak gdyby. Robią (na cmentarzu – przyp. autora) więcej. Zmiana umowy, jakby zakres nie została dokonana. Wiązało się to z tym, ze trzeba by umowę wypowiedzieć i zrobić przetarg. A nie mogliśmy robić przetargu kiedy nie mieliśmy inwentaryzacji. Oni (firma Hades – przyp. autora ) za te same pieniądze powiększane co roku o GUS-owskie wskaźniki sprzątali na nowym terenie jednego i drugiego cmentarza. Mieli większy zakres prac do wykonania. – mówi G. Melerska

Zapytałem też Roberta Karelusa, rzecznika prasowego prezydenta dlaczego nie przeprowadzono przetargu za zarządzanie i administrowanie cmentarzami komunalnymi w Świnoujściu?

- Zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych , gmina posiada prawo wypowiedzenia umów długoletnich, zawartych przed wprowadzeniem tego aktu prawnego w życie. Takich umów było kilka, sukcesywnie je wypowiadamy i zawieramy nowe w trybie obowiązujących przepisów. Na podstawie decyzji prezydenta , wykonana została inwentaryzacja cmentarza komunalnego , która stanowić będzie podstawę do ogłoszenia w przyszłym roku przetargu na zarządzanie cmentarzem – odpowiadał rzecznik R. Karelus.

W kolejnej pisemnej informacji kierowanej do redakcji, rzecznik Karelus zaznacza - „ Przepis prawny zawarty w art. 220 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych stanowi cyt: „Do umów w sprawach zamówień publicznych, zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, w tym przypadku aktów normatywnych, jakimi były ustawy z dnia 10 czerwca 1994 roku oraz 29 sierpnia 1997 roku o zamówieniach publicznych”. Stosownie do art. 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 roku, która po raz pierwszy wprowadziła do zamówień publicznych obowiązek zawierania umów na czas oznaczony, umowy w sprawach zamówień publicznych zawarte przed dniem wejścia w życie tej ustawy pozostają w mocy. Oznacza to, że zawarte do tego czasu umowy na czas nieoznaczony mogą być kontynuowane. Nie ma obowiązku wypowiadania takich umów ani wprowadzania do nich postanowień określających czas ich trwania nie dłuższy niż trzy lata. Reasumując powyższe : kontynuacja umowy z firmą Hades nie narusza przepisów ustawy o zamówieniach publicznych z 2004 roku.

A bez motania?

Rzecznik Robert Karelus przedłożył i owszem wykładnię prawną, ale minął się z prawdą, gdyż świadomie opuścił w swojej informacji akapit stanowiący najistotniejszą regulację prawną. W dniu 29 września 1997 roku weszła w życie ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r o zmianie ustawy o zamówieniach publicznych .We wspomnianym przez rzecznika art 4 tej ustawy zawarto następujący przepis: „Art.4 Umowy w sprawach zamówień publicznych zawarte przed dniem wejścia w życie ustawy pozostają w mocy, z tym że rozszerzenie ich zakresu przedmiotowego lub zmiana stron umowy nie są możliwe” . Ustawa od 29 września 1997 r obligowała gminę do przeprowadzenia przetargu na „administrowanie i zarządzanie cmentarzem komunalnym w Świnoujściu” jeszcze przed zmianą (rozszerzeniem ) zakresu przedmiotowego umowy, zawartej przecież w dniu 1 grudnia 1991 r na sumę 300 milionów złotych (starych złotych!). Nie można absolutnie uwierzyć, że od dnia 29 września 1997 r. nie zmienił się zakres rzeczowy przedmiotu umowy. Nie jest to możliwe chociażby z jednego powodu, że w chwili obecnej wartość przedmiotu umowy uległa zmianie z kwoty 30.000 PLN (po denominacji) do kwoty 374 tys. PLN zaplanowanych na wydatki bieżące na cmentarzach komunalnych na rok 2010.

Zakładając nawet, że co roku wartość umowy aneksowano (zwiększano), przeliczając ją wskaźnikiem inflacji to od 1997 r do 2009 (ca 12 lat) procent składany rocznego wskaźnika za ten okres , nie przekroczyłby w żaden sposób 100% wartości umownej z 1997 r. Tak więc pierwotna wartość przedmiotu umowy, powiększona co roku o wskaźnik inflacji nie byłaby wyższa niż 60 tys PLN. Aktualna wartość wydatków z budżetu Miasta na ten cel, zaplanowana na rok 2010 w dz. 710 Działalność usługowa –cmentarze wynosi: - wydatki bieżące 374 tys. PLN , - wydatki majątkowe (na rozbudowę cmentarza) - 300 tys. PLN.

Ujmując temat prostymi słowami dawno już powinna być zmieniona umowa na czas oznaczony i winny odbywać się przetargi na zarządzanie i administrowanie cmentarzami komunalnymi w Świnoujściu. Skoro tak nie jest to widać decydują powiązania rodzinne łączące urzędowego prawnika z obecnym prezesem firmy Hades, a tego z obecnym wiceprezesem, a poprzednio prezesem. Brak przeprowadzenia przetargu może oznaczać natomiast narażanie Miasta na finansowe straty. W konsekwencji takiego stanu Prezydent Miasta Świnoujście winien z tego tytułu ponieść choćby odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dodatkowym argumentem za pociągnięciem do odpowiedzialności są słowa G. Melerskiej, która stwierdziła, że za te same pieniądze firma Hades zajmuje się teraz dużo większym terenem. Oznacza to ni mniej ni więcej tylko to, że poprzednio zarabiali zbyt dużo i Miasto mogło na tych usługach zaoszczędzić, a więc nie przeprowadzając przetargu narażono budżet Miasta na ogromne straty finansowe.