16.10.2025 5:53

Mniej umów o dzieło

Więcej niż co trzecia umowa o dzieło trwa do dwóch dni. W pierwszej połowie tego roku dzieła wykonywało blisko 5,5 tys. mieszkańców województwa zachodniopomorskiego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podsumował dane z rejestru takich umów.

 W pierwszym półroczu instytucja otrzymała w skali kraju zgłoszenia ponad 620 tys. umów o dzieło. To najmniej w porównaniu do analogicznych okresów od początku działania rejestru dzieł w ZUS (od 2021 roku). Pracę na tych umowach świadczyło 204 tys. osób dla 47 tys. podmiotów. – Spadek liczby zgłoszeń może wynikać z większej świadomości przedsiębiorców w kwalifikowaniu umów lub rosnącej popularności innych form zatrudnienia, takich jak samozatrudnienie czy zlecenia. To sygnał, że rynek pracy ewoluuje. Nie bez znaczenia może być fakt, że wybranie umowy o pracę czy założenie własnej firmy całkowicie zmienia naszą sytuację w kontekście ubezpieczeń społecznych. Daje to osobie ubezpieczonej prawo do świadczeń, które są niedostępne dla wykonawców umów o dzieło – komentuje Dominik Jaruga z ZUS, który współtworzył raport.

 Ponad połowa oferujących umowy o dzieło to niewielkie firmy, które ubezpieczają do dziewięciu osób. Aż 28 proc. umów trwało jeden dzień, a kolejne 7 proc. – dwa dni. Na drugim biegunie są długie umowy, co wskazuje na różnorodność projektów: od błyskawicznych po bardziej złożone.

Raport potwierdza, że dzieła to nadal domena podmiotów, które prowadzą działalność profesjonalną, naukową i techniczną (co piąty płatnik). Co dziesiąte dzieło było z branży informacji i komunikacji, także co dziesiąte – kultury, rozrywki i rekreacji. Patrząc na liczbę wykonawców, to niewielki spadek dzieł widać w przetwórstwie przemysłowym i edukacji.

Z dzieł korzystają głównie trzydziesto- i czterdziestolatkowie (razem to 48 proc. ogółu wykonawców). Liderem umów o dzieło jest Mazowsze – tam jest najwięcej firm, które je proponują i osób, które je świadczą. 

A jak w Zachodniopomorskiem?

W woj. zachodniopomorskim ponad 1,2 tys. podmiotów zgłosiło do ZUS w minionym półroczu około 8,7 tys. umów o dzieło. Osób wykonujących takie umowy było w regionie prawie 5,5 tys.

Wśród zamawiających dzieła najwięcej było przedsiębiorców z tzw. działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej. To prawie co piąta umowa w regionie (19 proc.). Na miejscu drugim były podmioty związane z kulturą, rozrywką i rekreacją (13 proc.). Na trzecim przetwórstwo przemysłowe (9 proc.).

 Nie każde dzieło ze zgłoszeniem

Umowy o dzieło rejestrują w ZUS podmioty, które zamawiają ich wykonanie – płatnicy składek lub osoby fizyczne. Umowę trzeba zgłosić w ciągu 7 dni od jej zawarcia, na formularzu ZUS RUD. Można go przesłać przez PUE/eZUS – tak robi większość przedsiębiorców. Zgłoszenie do rejestru nie oznacza odprowadzania składek. Samodzielne dzieła to nadal umowy bez ubezpieczenia. Nie każde dzieło podlega zgłoszeniu do rejestru. Nie obejmuje on m.in. umów zawieranych z własnym pracodawcą lub wykonywanych przez firmę w ramach jej działalności. Obowiązku zgłaszania dzieł nie mają też podmioty, które nie są ani płatnikami składek, ani osobami fizycznymi. Taki status ma część wspólnot mieszkaniowych, fundacji, czy stowarzyszeń.

 Karol Jagielski

regionalny rzecznik ZUS

województwa zachodniopomorskiego