16.06.2025 6:12

GRA O TERMINAL

Wspólnie z Andrzejem Szczodrym opracowaliśmy raport pt. „ Argumenty przeciw budowie głębokowodnego terminala kontenerowego w Świnoujściu (GTK)” . W kwietniu bieżącego roku raport wysłaliśmy do osób i urzędów, które uczestniczyły w procesie decyzyjnym, a także do portali i gazet , które przez kilkanaście lat promowały GTK. Oczekiwaliśmy, że projekt terminalu jest na tyle ważny dla gospodarki, na tyle istotny dla bezpieczeństwa państwa, na tyle kosztowny , że decydenci i eksperci zatrudnieni do tego projektu, zechcą w ramach społecznych konsultacji podzielić się z nami swoją wiedzą, przekonać nas a za naszym pośrednictwem lokalną społeczność, że nasze argumenty przeciwko budowie GTK są nietrafione. Niestety , tak jak za poprzedniego rządu tak i obecnie , nikt z wymienionych powyżej osób nie zechciał zabrać głosu. Nie sposób zrozumieć tego inaczej jak przyznanie , że przytoczone przez nas argumenty są w pełni słuszne.

W naszym kraju od wielu już lat, bez względu na to kto aktualnie rządzi państwem, panuje przekonanie o jedności woli partyjnego przywódcy i woli narodu. Ten proces wspierają partyjni towarzysze i tzw. eksperci z tytułami, którzy swoim nazwiskiem firmują nieprzemyślane pomysły. Państwo płaci , więc dlaczego nie. Dotychczas żaden z polityków nie tłumaczył się z forsowania realizacji źle przygotowanych projektów, z rozciągania ich na długie lata, co w konsekwencji rodziło ogromny wzrost kosztów całości inwestycji. Poniżej kilka przykładów tego typu inwestycji w gospodarce morskiej:

Wielki projekt „12,5 m dla Szczecina” . W tym roku obchodzimy jubileusz 25 lecia jego realizacji. Projekt dotyczy modernizacji toru wodnego ze Świnoujścia do Szczecina polegającej na pogłębieniu toru o 2m, jego poszerzeniu w dnie do 100 m, umocnieniu brzegów, wykonania obrotnicy i zbudowania dwóch nowych oraz dostosowania dwóch istniejących nabrzeży do większej głębokości technicznej. Wszystko po to, by do Szczecina mogły wchodzić statki o zanurzeniu do 11 m z dwukrotnie większym ładunkiem niż dotychczas ( 40 tys. ton). Jest nadzieja, że w najbliższych 2 latach cały projekt zostanie ukończony. Dla porządku podam, ze Port w Gdyni zbudowano w 15 lat, Kanał Sueski w 11 lat, Kanał Kiloński w 8 lat, Kanał Panamski w 10 lat.

Projekt budowy morskich promów dla PŻB i PŻM. W tym roku obchodzimy jubileusz 20 lecia tego projektu, który w minionych latach występował w kilku odsłonach, z promami Piast i Patria oraz słynną „stępką” na czele. Budowa promów na szczęście postępuje i być może projekt budowy trzech promów zostanie zakończony w ciągu najbliższych trzech lat.

Rozbudowa Bazy Promów Morskich w Świnoujściu. W 2006 roku podjęto decyzję o budowie stanowiska nr 1 oraz wydłużenie stanowiska nr 6 tak by terminal mógł przyjmować promy o długości do 210m. Mimo negatywnych opinii fachowców, w tym Kapitana Portu Świnoujście, że wydłużenie o 65m stanowiska nr 6 zagrozi bezpieczeństwu żeglugi jednostek obsługujących miejską przeprawę promową, projekt prowadzono dalej. Jednocześnie Kapitan portu zwracał uwagę, że zmiana koncepcji na połączenie stanowisk nr 4 i 5 nie miała by negatywnego wpływu na bezpieczne korzystanie z infrastruktury portowej. Dopiero po dwóch latach, w 2008r na naradzie zarządzonej przez wojewodę zostały wysłuchane i uznane za słuszne argumenty Miasta i Żeglugi Świnoujskiej. To spowodowało, ze projekt wydłużenia stanowiska nr 6 trafił do kosza. Ostatecznie stanowisko dla promów o długości powyżej 200m powstało z połączenia stanowisk 5 i 6. Nowe stanowisko oddano do użytku w 2023r. Proces inwestycyjny trwał w sumie 17 lat.

Terminal LNG w Świnoujściu. Budowę rozpoczęto w 2011 roku . Sam projekt budził wielkie zastrzeżenia głównie z powodu zaprojektowania na dużym akwenie portu zewnętrznego tylko jednego stanowiska do obsługi statków. Terminal uruchomiono w grudniu 2015 a już w 2017 podjęto słuszną decyzję o zbudowaniu dodatkowego stanowiska załadunkowo- rozładunkowego. Nowe stanowisko oddano do użytku w 2025 roku. Czas budowy terminala do wersji proponowanej w trakcie projektowania przekroczył 14 lat.

Przekop na Mierzei Wiślanej (Kanał Suski) mający umożliwić przyjmowanie przez port w Elblągu większych statków o zanurzeniu do 4,5 m, długości do 100m, szerokości do 20 m. Budowę kanału rozpoczęto w 2017 roku a zakończono w 2022. W kolejnych latach wykonano tor wodny (20 km). Do zakończenia inwestycji pozostało zbudowanie ostatniego odcinka (3 km) toru wodnego na rzece Elbląg wraz z umocnieniem brzegu i budową obrotnicy o średnicy 160 m. Zakończenie tych etapów inwestycji nie zmieni statusu portu Elbląg , bowiem brak jest funduszy na zbudowanie nabrzeży na nową głębokość techniczną i na pozostałą niezbędną infrastrukturę lądową. Port szacuje potrzeby na co najmniej 200 mln zł. Jeśli zarząd portu pozyska te fundusze, to jest szansa na zakończenie projektu po mniej niż 12 latach.

O tych ciągnących się długimi latami inwestycjach przypominam nie bez powodu. Zbyt wielkie ambicje i odejście od realistycznych założeń potrafią pogrążyć nawet największe przedsięwzięcia. Projekt GTK w Świnoujściu, nie jest przygotowany zgodnie z zasadami odpowiedzialnego rozwoju. Nie jest ujęty w wielu wymaganych ustawami dokumentach, nie ma go nawet w planie zagospodarowania przestrzennego portu Świnoujście zatwierdzonym przez Radę Ministrów 16.08.2024r (!). Jest realizowany w pośpiechu, bez rozważenia na poważnie wszystkich jego słabości i zagrożeń, bez uwzględnienia interesów lokalnej społeczności, za to z bezdyskusyjnym odrzucaniem krytycznych uwag płynących spoza kręgu polityków i zarządu portów.

Powstanie terminalu gwarantuje specustawa (tak jak w przypadku przekopu na mierzei) i kilkakrotnie ogłaszane zapewnienia premiera. Tylko czy to wystarczy do tego, by największe oceaniczne kontenerowce wchodziły jeden za drugim do świnoujskiego portu. Osobiście wątpię. Jeśli jednak terminal kontenerowy stanie się porażką, wtedy możemy spodziewać się zmiany funkcji portu zewnętrznego, być może na wprowadzoną do planu zagospodarowania jako dopuszczalną a dotyczącą recyklingu jednostek pływających czyli ich złomowaniem.

14.06.2025 Andrzej Sokołowski