23.01.2025 5:53

Wspomnienie katastrofy "Heweliusza"

"Heweliusz. Tajemnica katastrofy na Bałtyku", spotkanie z dziennikarzem, reporterem, Adamem Zadwornym 24 stycznia 24 o godzinie 18.00, w Galerii Sztuki Współczesnej ms44, Armii Krajowej 13, Świnoujście, wstęp wolny

„Mayday, mayday! Jan Heweliusz” – kapitan nadaje komunikat, który na całym świecie oznacza wezwanie pomocy na morzu. Jest 14 stycznia 1993 roku, godzina 4.36. Prom coraz bardziej pogrąża się w  wodzie i  staje się jasne, że to ostatnie chwile na ucieczkę. Pasażerowie skaczą do lodowatego Bałtyku, choć na pokładzie nie ma dla nich kombinezonów termicznych. Wkrótce do statku zaczynają się wlewać setki ton wody, odcinając drogę pozostałym.

24 stycznia o godzinie 18.00 w Galerii Sztuki Współczesnej ms44 w Świnoujściu, porozmawiamy o tych wydarzeniach z Adamem Zadwornym, autorem znakomitego reportażu "Heweliusz. Tajemnica katastrofy na Bałtyku" ( Wydawnictwo Czarne) . Rozmowę poprowadzi historyk i  publicysta dr Piotr Oleksy. Na spotkanie, otwierające nowy cykl literacki Archipelag Idei w ms44, wstęp wolny, zapraszamy

Adam Zadworny opowiada historię największej katastrofy morskiej w  powojennej Polsce: z  ponad sześćdziesięciu osób, które były na promie, przeżyło zaledwie dziewięć – wyłącznie załoga. Próbując ustalić, co się stało, przegląda stare akta, szuka ocalałych marynarzy, rozmawia z  rodzinami ofiar i  ekspertami, dociera nawet do ówczesnych decydentów. Interesuje go nie tylko przebieg katastrofy, którą odtwarza niemal minuta po minucie, ale także mozolne śledztwo w  tej sprawie i  skrywana historia promu. Zawinił wiatr, zły stan techniczny, błędy załogi, a  może coś innego? Dlaczego kapitan zadecydował, że pójdzie na dno ze swoim statkiem? Komu najbardziej zależało na ukryciu prawdy? I  dlaczego nawet dzisiaj tak trudno się do niej zbliżyć?

Wydarzenia ze styczniowej nocy 1993 r. obrosły plotkami, legendami, niedopowiedzeniami. A wielu ludzi, mieszkających nad morzem lub związanych z nim zawodowo doskonale pamięta tę noc. Mimo, że miałem wtedy zaledwie siedem lat, to nadal pamiętam ten wiatr, sztorm i ponurą atmosferę gdy rano radio podało informację o katastrofie. Zadworny postarał się odtworzyć wydarzenia z pokładu, pokazał szerszy kontekst historii statku i funkcjonowania żeglugi, opisał śledztwa, dochodzenia i procesy związane z katastrofą, a na koniec zmierzył się z plotkami i legendami. Książka napisana bardzo żywo, lecz językiem precyzyjnym, bez egzaltacji. A mimo to jest to lektura dla ludzi o mocnych nerwach, bo groza katastrofy i tragedia ludzkich losów przytłaczają. Książkę polecamy, a kto może nich przybywa 24 stycznia do galerii ms44. W ten sposób rozpoczniemy również świnoujską edycję literackiego cyklu Archipelag Idei.

Adam Zadworny (ur. 1967) – dziennikarz, reporter, od 1990 roku związany z „Gazetą Wyborczą”, wcześniej współpracownik pism drugiego obiegu. Autor książek  Heweliusz. Tajemnica katastrofy na Bałtyku,  Bałuka jestem…, Szpiedzy w  Szczecinie i Psy z  Karbali. Dziesięć razy Irak (wraz z  Marcinem Górką), współautor alternatywnego przewodnika Zrób to w  Szczecinie. Jego reportaże znalazły się w  zbiorach Z Archiwum Sz. Śladem szczecińskich historii niezwykłych XX wieku, Morze i  ziemia. Antologia reportaży z  Pomorza i  w  trzech tomach z  cyklu Wszystkie barwy PRL-u: Szpiedzy, zamachowcy, terroryści, Szare na złote, czyli Polak potrafi oraz Oszuści, zabójcy i  złodzieje. Laureat kilku nagród dziennikarskich, m.in. Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczpospolitej Polskiej  –  Pomorze Zachodnie oraz Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego za reportaż historyczny Dziki Zachód – Uznam. W  2008 roku nominowany do nagrody MediaTory za serię reportaży Nangar Khel – tak było (wraz z  Marcinem Kąckim i  Marcinem Górką).

Piotr Oleksy  (ur. 1986) – historyk i  publicysta, od  ponad dekady podróżuje po  Europie Środkowej i  Wschodniej, obserwując, jak tworzą się nowe tożsamości. Pracuje na  Wydziale Historii Uniwersytetu im.  Adama Mickiewicza w  Poznaniu, współpracuje z  „Tygodnikiem Powszechnym” i  „Nową Europą Wschodnią”. Publikował również m.in. w  miesięczniku „Znak”. Z  zaangażowaniem zajmuje się promocją kultury – zorganizował wiele konferencji, koncertów i  festiwali, stworzył gry edukacyjne, wydał płyty i  koordynował powstawanie nowych szlaków turystycznych.  W  2019  roku zainicjował w  Poznaniu cykl spotkań „Spojrzenie na  Wschód”. Od  kilku lat bada, opisuje i  promuje powojenną historię wysp Wolin, Uznam i  Karsibór, rozwijając platformę Archipelag Pamięci (archipelag.edu.pl). Jest także współautorem facebookowej strony „Opowieści z  Archipelagu”. Autor książek Naddniestrze. Terror tożsamości, za którą otrzymał nominację do Nagrody „Ambasador Nowej Europy”, oraz Wyspy odzyskane. Wolin i  nieznany archipelag, za którą otrzymał Nagrodę Literacką Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego „Jantar”.

Galeria ms44