20.01.2025 5:54

Wycinki z kronikarskich annałów Świnoujścia cz.4

Kolejny odcinek zapisów z historii miasta Świnoujście będący wynikiem przeglądania, wybierania , opracowywania, weryfikowania i uzupełniania informacji ujętych w różnych źródłach. Między innymi są to kronikarskie notatki świnoujskiego historyka Andrzeja Wrońskiego, historyka i archiwisty dr Józefa Plucińskiego, informacje archiwalne choćby z zasobów Archiwum Państwowego i innych mniej lub bardziej dostępnych opracowań. Warto się podzielić tymi faktami nieznanymi, zapomnianymi lub też mało znanymi dla większości mieszkańców. Taka wycinkowa prezentacja zdarzeń i ludzi daje pewną wiedzę i rysuje obraz Świnoujścia na przestrzeni lat. Poniżej nieco wybranych, interesujących jak się wydaje informacji.

8 stycznia 1946 r W Świnoujściu otwarto pierwsze polskie przedszkole zorganizowane w domu mieszkalnym przy ul. Hołdu Pruskiego ( w maju 1950 r przeniesione zostało do budynku przy ul. Warszawskiej 13).

Kwiecień 1946 r. W Powiecie Wolińskim ryby poławiało 7 kutrów i 122 łodzie rybackie. W tym czasie w Świnoujściu zorganizował się Oddział Spółdzielni w Koszalinie pod nazwą „Pomorski Przemysł Rybny” (działał do 1948 r.)

Czerwiec 1947 r. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości przy Ministerstwie Administracji Publicznej zatwierdziła 40 nazw miejscowości Powiatu Wolińskiego.

1949 r. Rozpoczęła się w Świnoujściu, Wolinie i Międzyzdrojach akcja tak zwanego odzysku cegły . Do roku 1956 wywożono z naszego terenu cegły na odbudowę Warszawy. W tych i następnych latach zniknęło w Świnoujściu wiele pięknych, dobrze zachowanych domów. Taki los spotkał np. dzielnicę domków jednorodzinnych znajdujących się na terenie dawnego i częściowo obecnego pola kampingowego i namiotowego. Rozebrano także m.in. neogotycki kościół Marcina Lutra z którego do dziś pozostała tylko wieża.

1951 r. W Szpitalu Powiatowym zainstalowano i uruchomiono pierwszy w powiecie aparat rentgenowski. Przy szpitalu uruchomiono także pierwszą w Świnoujściu karetkę Pogotowia Ratunkowego.

22 lipca 1952 r. W dawnym niemieckim hotelu „Drei Kronen” (Trzy Korony) przejętym przez Przedsiębiorstwo Usług Rybackich „Odra” otwarto Dom Rybaka. Spełniał głównie rolę hotelu dla marynarzy i robotników (aż do czasu likwidacji powstałej później, w 1954 r PPDiUR „Odra” ).

3 maja 1962 r. w kawiarni „Gryfia” odbył się pokaz mody podczas którego uczestnicy kursu dla modelek i modeli w Szczecinie, zaprezentowali zgromadzonej publiczności najnowsze ubiory ze sklepów Świnoujścia i Warszowa.

25 kwietnia 1963 r. Ministerstwo Żeglugi przekazało sztandar Zasadniczej Szkole Rybołówstwa Morskiego oraz przebudowany (ze służącej „Odrze” dawnej „Wdy”) supertrawler B-14 „Eugenia Gierczak”. Podniesiono na nim banderę w obecności ojca imienniczki statku (E. Gierczak jako porucznik WP poległa w 1945 r w walce o Kołobrzeg).

Kwiecień 1964 r Świnoujskie Uzdrowisko po raz pierwszy po wojnie zastosowało kąpiele kwasowęglowe w Zakładzie Przyrodoleczniczym „Rusałka” i w „Światowidzie”.

W maju 1965 r. po raz pierwszy w swojej 19-letniej historii , w Liceum Ogólnokształcącym w Świnoujściu do egzaminu maturalnego stanęli uczniowie dwóch klas (dopuszczono do matury w jednej z nich 23 osoby , a w drugiej 24).

22 czerwca 1965 r. w świnoujskim Klubie MPiK odbył się pierwszy koncert stereofoniczny na którym odtworzono nagrania Filadelfijskiej Orkiestry Symfonicznej.

11 października 1966 r. odbyło się zebranie założycielskie Klubu Miłośników Książki (od 3 stycznia 1967 r. przerodził się w Klub Literacki „Na Wyspie”).

Od 5 lipca 1974 r. do końca sierpnia niemal codziennie z wyjątkiem niedziel trwały na prawym brzegu Cieśniny Świny prace wyburzeniowe prowadzone metodą minerską przy użyciu trotylu. Potężne detonacje poprzedzały sygnały syren. W ten sposób stara twierdza zbudowana na przełomie minionego i kolejnego stulecia za francuskie odszkodowania wojenne przestała istnieć. Był to jeden z ciekawszych i najlepiej zachowanych w kraju kompleksów fortecznych. Na terenach dawnej twierdzy w perspektywie rozlokowane zostaną urządzenia portowe. Tego lata latarnia morska w Świnoujściu jest zamknięta . Jej stan techniczny jest tak zły, że nie wpuszcza się zwiedzających. Latarnia ucierpiała właśnie w wyniku prowadzonych prac wyburzeniowych starych fortów i baterii portowej . Na skutek wysadzania mury latarni spękały w kilku miejscach.

Maj 1975 r. Z myślą o turystach zagranicznych „Orbis” uruchomił wypożyczalnię samochodów. Dysponuje ona pięcioma samochodami Fiat 125p. Chętnie korzystają z nich goście zagraniczni. „Orbis” wypożycza też auta dla instytucji i przedsiębiorstw.

18 listopada 1975 r. Ze Świnoujścia na wody Oceanu Indyjskiego wypłynął na roczny rejs badawczo-eksploatacyjny trawler „Murena” należący do PPDiUR „ODRA”. Na mocy porozumienia pomiędzy Polską, a Indiami prowadzone będą badania naukowców polskich i indyjskich dotyczące m. in. stanu ryb tropikalnych, zasobów planktonowych. Statek dodatkowo wyposażono w specjalistyczną aparaturę i sprzęt laboratoryjny. Dowódcą jednostki został Kpt. ż. w. Feliks Jasiński.

13 sierpnia1976 r. na promie „Wilanów” przybył z Ystad do Świnoujścia milionowy na tej linii pasażer bałtyckiej żeglugi promowej.

Podpisy pod foto:

1.Ruiny Domu Zdrojowego (1959 r.) – foto ze zbiorów dr Józefa Plucińskiego

2. Kolejka do promu, a w tle Dom Rybaka (lata 60-te) – foto Andrzej Ryfczyński (zbiory MRM)

3. Obszar przyszłych terenów portowych (rok 1976) – foto Andrzej Ryfczyński (zbiory MRM).

 4. Dokumenty dowódcy „Mureny” Kpt. ż. w. Feliksa Jasińskiego – zbiory prywatne

Kronikarz miejski.

Krzysztof Nowak