05.04.2024 8:19
Czy mieszkańcy mają wpływ na decyzje władz lokalnych?
Gminy dość dobrze wywiązują się z obowiązków informacyjnych, ale nie umożliwiają mieszkańcom wywierania realnego wpływu na sprawy lokalne poprzez mechanizmy współdecydowania. Aż 70% gmin nie wywiązuje się z ustawowego obowiązku posiadania uchwały regulującej inicjatywę lokalną. 40% gmin nie daje mieszkańcom możliwości występowania z inicjatywą uchwałodawczą. Obraz partycypacji lokalnej wyłaniający się z raportu „Narzędzia partycypacji lokalnej w Polsce w 2023 roku” przygotowanego dla forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego nie jest zbyt optymistyczny.
Obowiązki informacyjne i jawność
Według danych z badania przeprowadzonego na reprezentatywnej, losowo wybranej próbie 200 gmin:
-
100% badanych gmin prowadzi transmisję z obrad sesji rad gminy, a 97% gmin udostępnia nagrania, umożliwiając późniejszą retransmisję,
-
92% udostępnia publicznie Raport o stanie gminy,
-
74% gmin udostępnia imienne wykazy głosowań radnych,
-
94% gmin objętych badaniem udzieliło odpowiedzi na zapytanie w trybie dostępu do informacji publicznej, z tego 83% zrobiło to w ustawowym terminie 14 dni.
Widać, że gminy w zdecydowanej większości dbają o odpowiednie informowanie mieszkańców. Jednak jest to wyłącznie komunikacja jednostronna: od samorządu do mieszkańców.
Narzędzia partycypacji uregulowane w lokalnym prawie
Dużo gorzej sytuacja wygląda odnośnie bardziej zaawansowanych mechanizmów partycypacji, które dają mieszkańcom realny wpływ na sprawy lokalne:
-
60% gmin daje mieszkańcom możliwość występowania z inicjatywą uchwałodawczą, czyli daje dostęp do tworzenia lokalnego prawa,
-
30% gmin posiada uchwałę regulującą inicjatywę lokalną, umożliwiając mieszkańcom nie tylko zgłaszanie pomysłów do realizacji przez samorząd, ale także włączanie się we wspólną ich realizację,
-
76% gmin ma ogólne regulaminy konsultacji społecznych.
Dr Anna Dąbrowska, autorka raportu, podsumowuje: Choć inicjatywa lokalna została wprowadzona do polskiego prawodawstwa w 2010 roku, trudno mówić o aktywizującej roli tego narzędzia, w sytuacji gdy odpowiednie warunki do jej wykorzystania istnieją w co trzeciej gminie w Polsce. Oznacza to, że 70% gmin nie wywiązuje się z ustawowego obowiązku. W przypadku obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej niedopełnienie zapisów ustawy z 2018 roku dotyczy 40% gmin. Tutaj widać jednak pozytywną zmianę – w 2017 jedynie 19% gmin umożliwiało swoim mieszkańcom występowanie z inicjatywą uchwałodawczą, po nowelizacji prawa praktyka ta stała się zdecydowanie bardziej powszechna i dotyczy 60% gmin.
Na podstawie badań można stwierdzić, że możliwości prawne angażowania się mieszkańców w życie lokalnej wspólnoty rosną wraz z wielkością gminy. Dla przykładu:
-
w gminach do 5 tysięcy mieszkańców ogólne regulaminy konsultacji społecznych wprowadziło 66% samorządów, zaś w gminach liczących 20-50 tysięcy mieszkańców – 89%,
-
obywatelską inicjatywę uchwałodawczą posiada 58% gmin do 5 tysięcy mieszkańców i 62% w gminach o liczbie ludności 20-50 tysięcy.
Anna Dąbrowska: W odniesieniu do mechanizmu inicjatywy lokalnej trudno na podstawie analizowanej próby jednoznacznie potwierdzić tę hipotezę – o ile trend ten obserwowany był w czterech grupach wielkości gmin – do 5 tysięcy, 5-10 tysięcy, 10-20 tysięcy i 20-50 tysięcy mieszkańców, o tyle w grupie największych gmin – jedynie w trzech na siedem analizowanych przypadków odpowiednia uchwała została podjęta. Wbrew oczekiwaniom i w dużych miastach zdarzają się sytuacje, kiedy nie zapewniane są odpowiednie warunki do partycypacji, w tym także w ramach obligatoryjnych mechanizmów. W odniesieniu do inicjatywy lokalnej taka sytuacja dotyczyła przykładowo jednego z miast wojewódzkich.
Jak mieszkańcy korzystają z dostępnych narzędzi partycypacji
Wiele nadziei wiązano z regulacjami wprowadzonymi Ustawą z dnia 11 stycznia 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Sama nazwa ustawy nie pozostawiała wątpliwości, że jej celem miało być „zwiększenie udziału obywateli”. Podobnie było w przypadku innych zmian w prawodawstwie. Niestety, dane nie napawają optymizmem.
W analizowanej grupie 200 gmin:
-
mieszkańcy siedemnastokrotnie występowali z inicjatywą uchwałodawczą, z czego sześciokrotnie w jednym z miast wojewódzkich,
-
w 4,5% gmin mieszkańcy złożyli wnioski w ramach inicjatywy lokalnej,
-
przypadki inicjowania konsultacji społecznych przez mieszkańców były incydentalne – dotyczyły zaledwie 2,5% gmin,
-
w 4% gmin miała miejsce dyskusja z udziałem mieszkańców nad raportem o stanie gminy.
O ile więc widać pewną poprawę w zakresie tworzenia przez samorządy możliwości partycypacji, o tyle nie widać wyraźnych zmian w wykorzystaniu tych narzędzi przez społeczność lokalną.
Joanna Załuska, dyrektorka programu Masz Głos, Masz Wybór Fundacji Batorego, komentuje: To nie jest tak, że mieszkańcy nie chcą korzystać z istniejących narzędzi partycypacji, bo nie interesują ich losy gminy, w której mieszkają. Podstawowym wyzwaniem jest dotarcie do mieszkańców z informacją o istniejących możliwościach, a także likwidowanie niepotrzebnych barier. Dla przykładu, jeśli mieszkaniec chce wziąć udział w dyskusji o raporcie o stanie gminy, musi wcześniej zebrać – w zależności od wielkości gminy – 20 lub 50 podpisów. Z kolei inicjatywa lokalna jest mechanizmem nieznanym szerzej nie tylko mieszkańcom, ale także wielu samorządowcom i urzędnikom, kojarzy się z dowolnym lokalnym działaniem, a nie z rozwiązaniem uregulowanym przez prawo. Tam zaś, gdzie funkcjonuje uchwała o inicjatywie lokalnej, problemem bywają zbytnio sformalizowanie i skomplikowanie procedury, niepotrzebnie wprowadzone bariery. W bardzo wielu przypadkach mieszkańcy znajdują inne sposoby, aby zmieniać swoje otoczenie.
Joanna Załuska, Fundacja im. Stefana Batorego
OGŁOSZENIE BEZPŁATNE
Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Świnoujściu z siedzibą ul. Dąbrowskiego 4 pokój 113 poszukuje OSÓB CHĘTNYCH DO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI naszego Stowarzyszenia.
Zainteresowanych prosimy o kontakt osobisty w biurze Stowarzyszenia (czynne: wtorek w godz. 15.30 do 17.30 i czwartek w godz. 10.00 do 12.00) lub pod telefonem 91 321 27 65 albo e-mail spon.swinoujscie@wp.pl
MIEJSCE DO WYKORZYSTANIA NA TWOJE INFORMACJE
GINEKOLOG - POŁOŻNIK
dr n. med. Marek Adam Brzuchalski
specjalista balneologii i medycyny fizykalnej
lekarz medycyny estetycznej
ul. Z. Herberta 6 / 4
Rejestracja tel. 516 076 294, 600 991 695
specjalista
DERMATOLOG I WENEROLOG
dr n. med. MAGDALENA KIEDROWICZ
► dermatochirurgia,
►onkologia skóry,
►dermatologia estetyczna
ul. Niedziałkowskiego 6B/1, Świnoujście
rejestracja telefoniczna tel. 510 034 332
GABINET NEUROLOGICZNY
Małgorzata Frąckowiak
przyjęcia: Przychodnia Rodzinna, ul. Dąbrowskiego
poniedziałek 8.30- 16.00 (rejestracja 9.30-11.00),
środa 8.30 - 13.00 (rejestracja 8.30 - 13.00 )
Przyjęcia prywatne : poniedziałek od godz.16.00 po telefonicznym uzgodnieniu
Międzyzdroje, ul. Ustronie leśne 12 c
piątek godz. 17.00-19.00, pozostałe dni po uzgodnieniu telefonicznym
tel. 602 158 940
COLOR DOPPLER
gabinet internistyczny
ul. MAŁOPOLSKA 51
rejestracja telefoniczna
od pn. do sob. w godz. 09.00 - 18.00
tel. 91 327 19 16 ; kom. 608 63 82 63
specjalista chorób wewnętrznych
Marek Borowski
USG SERCA z kolorowym Dopplerem,
Holter - EKG (24 h),
USG jamy brzusznej,
prostaty, jąder, tarczycy
USG NACZYŃ z kolorowym Dopplerem
lekarz medycyny pracy
spec. rehabilitacji kardiologicznej, fizjoterapii i balneologii
M. Krystyna Wasilewska - Zużałek
Świnoujście, ul. Boh. Września 6, wtorki, piątki 18 -19
Międzyzdroje, ul. M. Dąbrowskiej 6 , codzinnie 16 - 17
Rej. tel. 91 328 02 12, 601 87 19 20
CERTYFIKATY KIEROWCÓW, MARYNARZY:
NORWESKIE, DUŃSKIE, MIĘDZYNARODOWE
-badania profilaktyczne, książeczki zdrowia
EKG - choroby serca, stawów, kręgosłupa
Rejestracja telefoniczna
GABINET GASTROENTEROLOGICZNY
Anna Popiela-Schiller
Gastroenterolog
Specjalista Chorób Wewnętrznych
Gabinet nr. 2.005 na II piętrze w budynku szpitalnym przy ul. Mieszka I 7
Rejestracja telefoniczna
+48 501 070 827
Ernest Pyrkosz
ORTOPEDA
- profilaktyka stawów biodrowych u niemowląt
- wady postawy
- zespoły bólowe narządów ruchu
- leczenie zmian zwyrodnieniowych i pourazowych
- badania medycyny sportowej dzieci i młodzieży
Świnoujście, ul. Piastowska 60
wtorek 17:00- 18:00, piątek 15:30-17:00
Rejestracja telefoniczna 606 387 618
specjalista ginekolog-położnik
Maria Czajkowska
USG 4D położniczo- ginekologiczne
certyfikat USG Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego
przyjmuje prywatnie: wtorek, czwartek od godz. 16:00
ul. Boh. Września 27 (vis a vis przeprawy promowej)
rejestracja telefoniczna: 607 31 00 51
RADCA PRAWNY Dorota Krzemień-Osuch
- porady prawne, reprezentacja przed sądami,
- spadki, sąd pracy,
- obsługa prawna podmiotów gospodarczych (KRS)
Świnoujście, ul. Armii Krajowej 9/2 (wejście od ul. Monte Cassino 42-brama)
kontakt po uzgodnieniu telefonicznym
tel. 91 321 93 30, 605 426 340 e-mail: biuro@kancelaria-osuch.pl
Drewno kominkowe i opałowe
tel. 693 399 346, 91 418 82 68
Wynajmę w dobrej cenie lokale użytkowe w centrum miasta Świnoujście . Pierwsze piętro na wprost schodów w Pasażu Centrum od ul. Armii Krajowej. Powierzchnia jednego lokalu 28,6 m2, a drugiego 19,1 m2 z możliwością połączenia w jedno duże pomieszczenie ( pomiędzy lokalami jest wykonana ścianka działowa). Telefon 601 77 92 54